Η αορτή είναι η μεγαλύτερη αρτηρία που μεταφέρει αίμα μακριά από την καρδιά και προς το υπόλοιπο μέρος του σώματος. Tο τμήμα της αορτής που βρίσκεται στην θωρακική κοιλότητα ονομάζεται θωρακική αορτή και αυτό που βρίσκεται από το διάφραγμα και μέχρι τον διχασμό του αγγείου στις λαγόνιες αρτηρίες είναι η κοιλιακή αορτή. Η διάμετρος της Θωρακικής Αορτής είναι στους άνδρες 28mm , ενώ η αντίστοιχη της κοιλιακής αορτής 20 mm, είναι μεγαλύτερη στους άνδρες απ’ότι στις γυναίκες κατά 2mm και αυξάνει με την ηλικία και την επιφάνεια σώματος.
Όταν το αρτηριακό τοίχωμα της αορτής εξασθενήσει λόγω ηλικίας, νόσου ή τραύματος μπορεί να αρχίσει να διογκώνεται σε σημείο που η μόνιμη εντοπισμένη διάταση του αγγείου είναι τουλάχιστον κατά 50% μεγαλύτερη από την φυσιολογική διάμετρο της αρτηρίας δημιουργείται αυτό που ονομάζουμε Ανεύρυσμα Αορτής και είναι δυνατόν να εντοπίζεται τόσο στην θωρακική μοίρα της αορτής όσο και στην κοιλιακή. Διάταση της αρτηρίας μικρότερη του 50% ονομάζεται εκτασία η δε γενικευμένη διάταση των αρτηριών με αύξηση της διαμέτρου πάνω από 50% θεωρείται αρτηριομεγαλία.
Τα πιο συχνά σε εμφάνιση (65% ) είναι τα Ανευρύσματα της Κοιλιακής Αορτής (ΑΚΑ) που θεωρούνται η νόσος των ενηλίκων λευκών ανδρών( άνω των 50 ετών) γιατί απαντώνται 2 – 6 φορές συχνότερα στους άνδρες απ ότι στις γυναίκες και 3 φορές συχνότερα στους λευκούς από τους έγχρωμους (τα Ανευρύσματα της Κοιλιακής Αορτής διαγιγνώσκονται στο 3 – 10% των ασθενών άνω των 50 ετών σύμφωνα με – V.A ( Veterans Administration Study ) – Swedish Study). Σχεδόν όλα εντοπίζονται στο τμήμα της Κοιλιακής Αορτής που βρίσκεται κάτω από τις νεφρικές αρτηρίες (μόνο στο 5% των ΑΚΑ που χειρουργούνται παρατηρείται ανεύρυσμα και
στο υπερνεφρικό τμήμα της Αορτής) . Τα περισσότερα ΑΚΑ έχουν ατρακτοειδές σχήμα, αρχίζουν κάτω από την έκφυση των νεφρικών αρτηριών και τελειώνουν στον αορτικό διχασμό. Επίσης μπορεί να έχουν σακοειδές σχήμα. Όσο αυξάνεται το μέγεθος του ανευρύσματος δημιουργείται θρόμβος στο τοίχωμα με αποτέλεσμα να μειώνεται και ο αληθινός αυλός του αγγείου
Δεν υπάρχουν ειδικά συμπτώματα που να μας βάζουν σε σκέψεις για την ύπαρξη Α.Κ.Α και σε ποσοστό άνω του 50% είναι ασυμπτωματικά. Αν παρουσιασθούν συμπτώματα αυτά μπορεί να είναι πόνος (συνεχής ή με χαρακτήρες κωλικού), συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα ( τάση για έμετο-δυσκοιλιότητα ή διάρροια ). Αν οποιοσδήποτε ασθενής με γνωστό ΑΚΑ αισθανθεί αιφνίδιο πόνο στην κοιλιακή χώρα ή πίσω στην μέση , θα πρέπει να απευθυνθεί αμέσως στον ειδικό Αγγειοχειρουργό για περαιτέρω έλεγχο. Επίσης σε ασθενείς άνω των 50 ετών που έρχονται με συμπτώματα οξείας κοιλιακής νόσου θα πρέπει να σκεφτόμαστε και την πιθανότητα ρήξης ενός ΑΚΑ. Η ρήξη ανευρύσματος είναι μια κατάσταση επικίνδυνη για την ζωή του ασθενούς, και απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα ,έχει υπολογισθεί δε ότι το 0.6% όλων των αιφνίδιων θανάτων κατ’ έτος στους άνδρες οφείλεται σε ρήξη ΑΚΑ.
Στους παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνονται η ηλικία (άτομα άνω των 50 ετών, το φύλο (άντρας > γυναίκα), το κάπνισμα, η υψηλή αρτηριακή πίεση, ο σακχαρώδης διαβήτης και η υπερχοληστεριναιμία, παράγοντες που θα πρέπει να ρυθμίζονται.
Η διαγνωστική προσέγγιση ενός ανευρύσματος περιλαμβάνει
- Κλινική εξέταση
- Έγχρωμο υπερηχογράφημα κοιλιακής αορτής και λαγονίων αρτηριών
- Αξονική τομογραφία άνω και κάτω κοιλίας
- Μαγνητική αγγειογραφία ( MRA)
- Ενδαρτηριακή αγγειογραφία
Ο ετήσιος κίνδυνος ρήξης ανευρύσματος ανάλογα με το μέγεθος είναι:
< 4cm 0% / έτος
4 – 5cm 0,5 – 5%
5 – 6cm 3 – 15%
6 – 7 cm 10 – 20%
7 – 8c 20 – 40%
> 8cm 30 – 50%
Από τον παραπάνω πίνακα καταλαβαίνουμε ότι σε ασθενείς με ΑΚΑ 4 εκ απαιτείται μόνο παρακολούθηση κάθε 6 μήνες, ενώ για μεγαλύτερα η χειρουργική θεραπεία αποτελεί την μία και μοναδική λύση. Η αντιμετώπιση των ανευρυσμάτων έχει καλύτερα αποτελέσματα αν γίνεται εκλεκτικά και αφού προηγουμένως έχουν ρυθμισθεί οι παράγοντες κινδύνου.
Η αντιμετώπιση τους γίνεται
- Mε ανοιχτή χειρουργική επέμβαση μέσω με τομής στην κοιλιακή χώρα. υπό γενική αναισθησία κατά την οποία το ανευρυσματικό τμήμα του αγγείου διανοίγεται και αποκαθίσταται η συνέχεια του αγγείου με παρεμβολή συνθετικού μοσχεύματος. Οι ασθενείς συνήθως πρέπει να παραμείνουν μια μέρα στη μονάδα εντατικής παρακολούθησης και στη συνέχεια 5 – 7 ημέρες τουλάχιστον στο νοσοκομείο.
- Mε τοποθέτηση ενδοαγγειακού μοσχεύματος stent , μια ελάχιστα επεμβατική διαδικασία, κατά την οποία ένα μόσχευμα stent τοποθετείται εντός του νοσούντος (ανευρυσματικού) αγγείου. Το μόσχευμα τοποθετείται μέσω μιας μικρής τομής στην μηροβουβωνική περιοχή υπό επισκληρίδιο αναισθησία. Η παραμονή στο νοσοκομείο είναι δύο έως τρεις ημέρες και συνήθως δεν απαιτείται παραμονή στην μονάδα εντατικής παρακολούθησης.
Και οι δύο μέθοδοι έχουν ενδείξεις και αντενδείξεις ,κινδύνους και πλεονεκτήματα αλλά και εξίσου καλά αποτελέσματα. Η απόφαση για το ποιά από τις δύο μεθόδους θα εφαρμοσθεί θα βασισθεί στην καλή συνεργασία του γιατρού με τον ασθενή , στην λεπτομερή επεξήγηση των παραπάνω αλλά και στην επιθυμία του αθενούς.